Zakopane – Muzeum J. Kasprowicza na Harendzie
Jan Kasprowicz (1869-1926) był nie tylko znanym poetą i szanowanym profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, w których bywał ze S.Żeromskim, L. Staffem czy Witkacym.
Kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie, osiadł tutaj na stałe. Zamieszkał w niej wraz ze swoją żoną, Marią z domu Bunin. Jego willa na Harendzie – a od 1950 r. muzeum jemu poświęcone, znajduje się w połowie drogi między Zakopanem a Poroninem. Wejście do niej prowadzi przez werandę, z której roztacza się wspaniały widok na pobliskie góry. Założenie willi opiera się na wzorach typowej chałupy góralskiej z sienią, „izbą czarną” i "Izbą białą".
W pokojach muzeum utworzonego przez Marię Kasprowicz eksponowane są pamiątki po poecie i jego rodzinie. Wnętrza mieszkalne zachowano w takim stanie, w jakim pozostawiła je zmarła w 1968 r. żona poety. W salonie zwracają uwagę portrety Kasprowiczów malowane pastelami przez Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz maska pośmiertna poety autorstwa Stanisława Gąsienicy-Sobczaka Johyma. Na ścianach pokoi można podziwiać dzieła znanych artystów z przełomu wieków.
Obok willi znajduje się granitowe Mauzoleum, gdzie spoczywają Maria i Jan Kasprowiczowie.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Zakopane – Willa Pod Jedlami
Na zakopiańskim Kozińcu od ponad wieku stoi Dom pod Jedlami. Nazwa wzięła się od jodeł rosnących na działce przeznaczonej pod jego budowę. Zaprojektowany został przez Stanisława Witkiewicza. Opierając się na budownictwie górali podhalańskich stworzył on teoretyczne podstawy stylu zakopiańskiego w architekturze.
Dom wzniesiono w latach 1896-1897, lecz prace wykończeniowe trwały aż do 1906 r. Autorem większości wyposażenia wnętrz jest sam Witkowski. Dopiero w latach 90. XX w. przeprowadzono remont i zbudowano nowe ogrodzenie.
Dom pod Jedlami wzniesiono na terenie o dużym spadku. Otwarta weranda wraz z gankiem obiega dom po zachodniej i północnej stronie. Główne wejście w północno-wschodnim narożniku prowadzi wysokimi schodami do przedsionka, a stąd do sieni. Z niej prowadzą na wyższą, mieszkalną kondygnację drewniane schody. Środkową część parteru domu zajmuje jadalnia i wysunięty południowym ryzalitem salon. Wnętrza, nakryte stropami belkowymi, wyposażone zostały w piece i kominki, częściowo zaprojektowane przez Witkiewicza. Konsekwentna realizacja dopracowanego w szczegółach wyposażenia w stylu zakopiańskim sprawiła, że Dom pod Jedlami stał się szczytowym osiągnięciem tego stylu w architekturze.
Obecnie dom nie jest dostępny dla zwiedzających.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Zakopane – Jaszczurówka (kościół filialny parafii w Toporowej Cyrhli)
Zakopane – willa „Koliba” – Muzeum Stylu Zakopiańskiego
Zakopane – willa "Witkiewiczówka"
Zakopane – chałupa Gąsieniców–Sobczaków
Około 1830 r. Joachim Gąsienica Sobczak wzniósł drewnianą chałupę o konstrukcji zrębowej. Budynek następnie rozbudował jego syn Jan, a w 1877 r. wnuk Stanisław, odziedziczył część rodzinnego domu i przeniósł ją na sąsiednią działkę, gdzie pozostała aż do dziś. Była to dzisiejsza biała izba pełniąca rolę pomieszczenia reprezentacyjnego, a mieszkano w niej tylko w okresie letnim. W 1885 r. została dobudowana druga, dziś zwana czarną, a następnie komora i ganek. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, w którym w przeszłości koncentrowało się życie góralskiej rodziny, stał w nim piec, pełniła rolę kuchni.
W 1975 r. chałupę zakupiło Muzeum Tatrzańskie, rok później budynek wpisano do rejestru zabytków.
W 2008 r. przeprowadzony został remont: zrekonstruowane zostało typowe wnętrze izby czarnej z czasów Witkiewicza (m.in. na podstawie jego rysunku). W rogu białej izby stanął piec – rekonstrukcja jednego z tych, które zaprojektował Witkiewicz do Chaty Dembowskich. W 2009 r. w Chałupie otwarto wystawę Styl Zakopiański – Inspiracje. Prezentuje ona najcenniejsze eksponaty z pierwszej kolekcji sztuki ludowej na Podhalu państwa Dembowskich, m.in. obrazy na szkle, ceramika, łyżniki, rzeźba, strój, sprzęty pasterskie.
Tekst: Karolina Pachla-Wojciechowska, kwiecień 2012
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Zakopane – willa Schodnica
Zakopane – willa Budrysówka
Zakopane – willa Pod wykrotem
Zakopane – cmentarz na Pęksowym Brzyzku
Zakopiański stary cmentarz jest jedną z najbardziej znanych polskich nekropolii. Nazwę swoją wywodzi od Jana Pęksy, który w 1848 r. ofiarował na rzecz cmentarza swój grunt, położony obecnie w jego wschodniej części. Spoczywa tutaj sam ofiarodawca. Większa część współczesnego cmentarza mieści się na terenie, który już wcześniej znajdował się w rękach Kościoła rzymskokatolickiego.
Odwiedzających cmentarz na Pęksowym Brzyzku wita umieszczona na drewnianej tablicy zdobiącej wejście maksyma:
"Ojczyzna to ziemia i groby.
Narody tracąc pamięć, tracą życie.
Zakopane pamięta."
Spoczywają tu zmarli z dala od ojczyzny i ci, którzy całe swe życie związali z Zakopanem. Spoczywa tutaj pierwszy proboszcz zakopiański – ks. Józef Stolarczyk, dr Tytus Chałubiński, muzyk Jan Krzeptowski Sabała, pisarz Kornel Makuszyński, artyści rzeźbiarze: Antoni Kenar i Antoni Rząsa. Przeniesiono tutaj po wielu latach prochy osób zmarłych z dala od Zakopanego: Stanisława Witkiewicza, Władysława Orkana, Karola Stryjeńskiego, Kazimierza Dłuskiego i Kazimierza Tetmajera. Zakopiański cmentarz to także niezwykła „galeria”: nagrobki stworzone przez Władysława Hasiora, Antoniego Rząsę, Urszulę Kenar czy Michała Gąsienicę Szostaka są prawdziwymi dziełami sztuki.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Zakopane – willa Czerwony Dwór
Zakopane – willa Jutrzenka
Zakopane – willa dra Józefa Różeckiego
Zakopane – Grand–Hotel Stamary
Zakopane – klasztor Zgromadzenia Sióstr Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego
Zakopane – kościół p.w. Najświętszej Rodziny
Zakopane – gmach Muzeum Tatrzańskiego
Zakopane – Dworzec Tatrzański
Zakopane – Podhalański Bank Spółdzielczy
Zakopane – Dom Zdrowia dra Mariana Hawranka
Zakopane – willa Obrochtówka
Zakopane – willa Oksza
Przy ul. Zamoyskiego znajduje się jedna z piękniejszych drewnianych willi. Budynek ten jest dziełem Stanisława Witkiewicza. Zaprojektował ją w latach 1894–1895 dla małżeństwa Korwin-Kossakowskich. Był to jego trzeci projekt architektoniczny rozwijający koncepcję stylu zakopiańskiego, którego był twórcą. Inspirował się sztuką ludową Podhala.
W latach 1895–1896 góralscy cieśle wznoszą willę, która początkowo nosi nazwę Korwinówka. W 1899 r. dom kupuje Marcin Nałęcz-Kęszycki, aby ofiarować go żonie Helenie. Na jej cześć zmienia również nazwę willi na Oksza (herb rodowy Heleny). W 1920 r. willę kupuje Towarzystwo „Odrodzenie” i przebudowuje, znacznie zmieniając wygląd domu. Podczas II wojny światowej znajduje się w nim Szkoła Gospodarstwa Domowego (od listopada 1944 r. również ściśle tajna Ekspozytura Politechniki Warszawskiej), a po wojnie prewentorium dla dzieci i młodzieży. Lata 60. są czasem remontu kapitalnego willi. W 2006 r. budynek staje się własnością Muzeum Tatrzańskiego, zostaje wpisany do rejestru zabytków. Od 2011 r. Oksza jest otwarta dla zwiedzających, a w jej wnętrzach prezentowane są dwie wystawy: Zakopane – pępek świata oraz Sztuka pod Giewontem w latach 1880–1939.
Tekst: Karolina Pachla-Wojciechowska, kwiecień 2012
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Zakopane – pomnik Tytusa Chałubińskiego i Sabały
Zakopane - kaplica św. Krzyża na Kalatówkach
Kiedy pod koniec XIX w. po raz pierwszy przyjechał do Zakopanego św. Albert Chmielowski, założyciel zakonu albertynów, by odwiedzić swego przyjaciela Stanisława Witkiewicza, zachwycony pięknem tatrzańskich krajobrazów postanowił wybudować tutaj pustelnię z kaplicą. Pomysł ten stał się realny dzięki pomocy Władysława hr. Zamoyskiego. Budowę rozpoczęto w 1898 r. według projektu Witkiewicza i jeszcze w tym roku dokonano poświęcenia klasztoru i kaplicy. W 1901 r. wzniesiono małą pustelnię, w której zamieszkał brat Albert (obecnie znajduje się tam muzeum poświęcone jego osobie). Rok później bracia wybudowali na pobliskiej Śpiącej Górce drewniany klasztor, a ten przy drodze na Kalatówki oddali ss. albertynkom.
Klasztor sióstr albertynek został wzniesiony na wysokiej, kamiennej podmurówce z drewnianych bali i nakryty półszczytowymi, gontowymi dachami. Do klasztoru przylega kaplica pw. Świętego Krzyża, o planie zbliżonym do kwadratu.
W 1977 r. pustelnia wraz z kaplicą doszczętnie spłonęły. Zostały odbudowane w tym samym miejscu: wzniesione z kamienia klasztor i kaplica, przekryte półszczytowymi dachami krytymi gontem, nawiązują do tradycji stylu zakopiańskiego.
Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008
MATERIAŁ POCHODZI Z STRONY MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO (dnidziedzictwa.pl)
Zakopane – willa Pod Matką Boską
Zakopane – willa Ukrainka
Zakopane – willa Bałamutka
Zakopane – willa Konstantynówka
Zakopane – pensjonat Sanato
Zakopane – willa Witkiewiczówka
Zakopane – kapliczka Korniłowiczów na Bystrem
Zakopane – schronisko nad Morskim Okiem
Szlaki Małopolski to serwis poświęcony turystyce kulturowej, prowadzony przez Małopolski Instytut Kultury. Informacje zamieszczone w serwisie opracowywane są na podstawie materiałów udostępnionych przez operatorów poszczególnych szlaków w Internecie.
(www.szlakimalopolski.pl)
Najciekawsze
Najnowsze
W pobliżu
Rower 
Rower górski 
Rower szosowy 
Rower turystyczny 
Pieszo 
Bieganie 
Turystyka górska 
Piesza wycieczka 
Nordic Walking 
Moto 
Samochód 
Motocykl 
4x4 
Woda 
Kajak 
Żeglarstwo 
Inne jednostki pływające 
Zima 
Narty biegowe i śladowe 
Ski Tour 
Narty zjazdowe i snowboard 
Łyżwy 
Pozostałe 
Paralotnia 
Konno 
Samolot 
Rolki 
Hulajnoga 
Inne 
PRO
6.0
Skomentuj