Kościół Wszystkich Świętych z 1771 r. w Dąbrowie Tarnowskiej został wzniesiony z fundacji kanonika krakowskiego Kajetana Potockiego. Trójnawowy kościół jest interesującym przykładem barokowej architektury drewnianej, odwołującej się do wzorów murowanych. Bazylikowa świątynia posiada dwie kaplice tworzące transept. Wnętrze, rozdzielone na nawy arkadami, kryte jest pozornymi sklepieniami. Polichromie w tradycji późnego baroku pochodzą z 2. poł. XIX w. Większość elementów wyposażenia jest rokokowa i pochodzi z XVIII w. Najstarszym i najcenniejszym dziełem sztuki w kościele jest późnogotycki krucyfiks z XV/XVI w.
Synagoga została zbudowana w latach 1855- 1960 i jest największą zachowaną synagogą w województwie małopolskim. Murowany z czerwonej cegły z użyciem kamienia i orientowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu eklektyczno-klasycystycznym z licznymi elementami mauretańsko-orientalnymi. Podczas I wojny światowej synagoga uległa zniszczeniu szybko jednak została odbudowana. W latach 1936-1937 przeszła generalny remont podczas którego dobudowano do fasady w miejsce drewnianej konstrukcji, wielki, trójkondygnacyjny krużganek. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę, następnie urządzili w niej magazyn, który funkcjonował do 1970 roku. Po generalnym remoncie, od 2012 r. w synagodze funkcjonuje Ośrodek Spotkania Kultur
Zbudowany w 1860 r. kościół jest drewniany konstrukcji zrębowo-słupowej, szalowany. Jednonawowy z transeptem i prezbiterium zamkniętym ściana prostą. przy prezbiterium od wschodu prostokątna zakrystia. Przy nawie od północy i zachodu kruchty oraz po obu bokach dwie przybudówki mieszczące składzik i dojście na chór muzyczny. Kościół nakryty dachami dwuspadowymi, pobitymi blachą. Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę z latarnią, zwieńczona iglicą. Wnętrze nakryte stropem płaskim. Ramiona transeptu oddzielone od nawy spłaszczonymi arkadami. Polichromia wnętrza ornamentalna i figuralna malowana w 1915 r.
Dwór w Bukowcu, zbudowany pod koniec lat 20. XX wieku, ma charakter modernistycznej willi. Jest budowlą murowaną z cegły i kamienia, parterową z użytkowym poddaszem, podpiwniczoną. Założony na planie prostokąta, z płytkim ryzalitem w elewacji tylnej. Regularna, dziewięcioosiowa elewacja frontowa posiada w części środkowej portyk kolumnowy, wspierający taras piętrowej wystawki poddasza. Przed II wojną majątek był własnością rodziny Boguszów. Po parcelacji majątku, dwór – przejęty przez Skarb Państwa – został przeznaczony na siedzibę szkoły i mieszkania lokatorskie. Obecnie ma nowego właściciela, który przeprowadza remont budynku i urządza otaczający go park.
Obecny kościół wzniesiony został na miejscu drewnianego i prace przy jego budowie trwały od 1680 r. do pocz. XVIII w. W 1795 r. kościół został uszkodzony przez pożar a następnie odbudowany. W latach 1864-73 został powiększony o parę bocznych kaplic, przedsionek od wschodu oraz wieżę. W 1905 r. kościół został ponownie rozbudowany o dwie nawy boczne. W 1944 r. został poważnie uszkodzony w wyniku działań wojennych, całkowitemu zniszczeniu uległa wtedy wieża, którą odbudowano w latach 1959-60. Jest to kościół barokowy i neobarokowy. Murowany z cegły i kamienia. Pierwotnie jednonawowy, obecnie trójnawowy z prezbiterium zamkniętym ścianą prostą przy którym po bokach dwie przybudówki zakrystyjne. Nawa szersza prostokątna z wieżą od południa i obszernym przedsionkiem od frontu.
Dwór w Lubaszu jest budynkiem eklektycznym, murowanym z cegły i kamienia. Wzniesiony na planie prostokąta, dwutraktowy, z korytarzami międzytraktowymi na parterze i w strefie poddasza. Jego bryła składa się z parterowej części środkowej oraz piętrowych skrzydeł bocznych, zwieńczonych trójkątnymi szczytami od strony elewacji frontowej. Ostatnimi właścicielami majątku była rodzina Boguszów. Po wojnie majątek w Lubaszu został przejęty przez Państwowy Fundusz Ziemski. W zabudowaniach podworskich gospodarowała spółdzielnia rolnicza, spółdzielnia mleczarska, znalazły miejsce różne instytucje. Obecnie, wykupione od skarbu państwa dwór i zabudowania gospodarcze - po przeprowadzonej w latach 2004-2006 restauracji - są siedzibą prywatnej firmy Tankpol.
Kościół w Mędrzechowie powstał w 1917 r. w wyniku rozbudowy i przekształcenia kaplicy dworskiej wybudowanej w 1844 r. Ostatnią większą inicjatywą budowlaną przy kościele była budowa wieży, którą rozpoczęto w 1937 r. a ukończono juz po zakończeniu II wojny światowej 1948 r. Kościół jest eklektyczny, zbudowany z cegły, otynkowany. Trzynawowy, bazylikowy, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie, z dwiema przybudówkami zakrystyjnymi po bokach. Część wschodnią korpusu stanowi dawna kaplica z 1844 r. Od wschodu dostawiona jest do niej kwadratowa wieża z otwartym przedsionkiem w przyziemiu, nakryta bezstylowym hełmem z latarnią. Prezbiterium, nawa główna i dawna kaplica nakryte są dachami dwuspadowymi, zaś nawy boczne dachami pulpitowymi. Nad nawą główną wieżyczka na sygnaturkę z latarnią.
Dworek w Mędrzechowie to skromny, parterowy budynek, nakryty dachem naczółkowym, wzniesiony prawdopodobnie pod koniec XIX wieku. W latach 30 XX został przebudowany, wówczas prawdopodobnie powstała od frontu skromna, dwuosiowa weranda z kolumienkami, przeszklona zamkniętymi półkoliście oknami i zwieńczona trójkątnym szczytem. Jej odpowiednikiem od strony ogrodowej jest niewielki taras otoczony kamienną, tralkową balustradą. Budynek nie posiada wyraźnych cech stylowych, nie jest jednak pozbawiony pewnego uroku dawnej siedziby ziemiańskiej. Dwór jest własnością prywatną.
Dwór wzniesiony został na początku XIX wieku. Miał on wówczas skromny klasycystyczny wystrój, z portykiem filarowym na osi, zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. Podczas pierwszej wojny światowej dwór uległ pożarowi, po którym został odbudowany. Po drugiej wojnie światowej należący do Sroczyńskich majątek został znacjonalizowany. Dwór został oddany w użytkowanie władz gminnych, które przeznaczyły go na szkołę podstawową. Podczas przebudowy w latach 60. XX wieku, adaptującej budynek na szkołę, dwór został powiększony o skrzydło zachodnie. Wówczas również nadbudowano wystawkę nad portykiem. Obecnie budynek jest opuszczony i zdewastowany.
kościół został zbudowany w latach 1605-1632, po zniszczeniach w 1711 r. został odnowiony. W latach 1890-91 przedłużona została nawa, zaś w latach 1904-06 nakryto nawę pozornym sklepieniem. Renesansowo-barokowy, przekształcony i pozbawiony cech stylowych poza późnorenesansową kaplicą Ligęzów. Zbudowany z cegły, otynkowany. Jednonawowy z prezbiterium zamkniętym półkoliście po jego bokach dwie przybudówki zakrystyjne. Po obu stronach nawy symetrycznie usytuowane kaplice. Od południa kaplica Ligęzów zbudowana w 1605 r. a od północy kaplica z końca XIX w. Od zachodu do nawy przylega kruchta. Na zewnątrz kościół opięty przyporami, nakryty dachami dwuspadowymi, Nad nawą wieżyczka na sygnaturkę o barokowej formie z latarnią. Kaplica Ligęzów późnorenesansowa, wzniesiona na planie kwadratu, nakryta kopułą z latarnią.
Pałac wzniesiony został w latach 1908-1909 przez Jana Bzowskiego po zakupieniu majątku od Potockich. Jest to mocno rozczłonkowana murowana i potynkowana, piętrowa budowla przykryta wielopołaciowymi dachami krytymi ceramiczną dachówką. Przy północno-wschodnim narożniku wzniesiono smukłą, kwadratową wieżę o stromym daszku namiotowym i wydatnie wysuniętych okapach. Urozmaicony plan bryły podkreślają odmienne zakomponowane elewacje dzielone wydatnymi pasami gzymsów, mieszczące prostokątne okna. Pośrodku fasady niewielki balkon, w narożu galeria o łukowo wykrojonych arkadach otoczona pełną balustradą. Pałac otacza park z połowy XIX w
kościół został zbudowany został w 1650 r. a w XIX w. był rozbudowywany w kilku etapach: w 1863 r. dobudowano nawę południową, w 1864 r. podwyższono wieżę a w 1875 r. dobudowano nawę północną. W 1915 r. kościół został uszkodzony w wyniku działań wojennych, spalone zostały dachy, hełm wieży i częściowo wyposażenie wnętrza, zniszczeniu uległa także fasada świątyni. Kościół odbudowano po zakończeniu działań wojennych. Kościół jest barokowy, zbudowany z cegły z użyciem kamienia, otynkowany. Trójnawowy, bazylikowy z krótkim prezbiterium, przy którym od północy wieża i zakrystia a od południa dawny skarbiec. Przy korpusie od zachodu kruchta. Fasada zachodnia dwukondygnacjowa, trójosiowa, zwieńczona trójkątnym szczytem. Wieża kwadratowa, czterokondygnacyjna, nakryta dachem namiotowym.
Kościół św. Zygmunta w Żelichowie z 1642 r. na obecne miejsce został przeniesiony z Pleśnej w 1938 r. Drewniana, jednonawowa świątynia pokryta jest gontowym dachem. Na belce tęczowej znajdują się późnogotyckie rzeźby, a do zakrystii wiedzie ozdobny portal z datą 1642. Najcenniejszymi elementami wyposażenia są: późnogotycki poliptyk z XVI w., prawdopodobnie dzieło jednego ze snycerskich warsztatów śląskich, przeniesiony z kościoła w Tymowej na Dolnym Śląsku oraz barokowa ambona z XVIII w. W otwierającej się do nawy arkadą kaplicy znajduje się rokokowy ołtarz z XVIII w. z obrazem św. Anny nauczającej Marię z przełomu XIX i XX w.
Wieś słynąca ze zdobienia domów malunkami na ścianach i piecach oraz kwiatami z bibuły, wycinankami i pająkami ze słomy. Zwyczaj ten istniał we wsiach na Powiślu Dąbrowskim od schyłku XIX w. Kwiaty malowano również na zewnętrznych ścianach chat i budynków gospodarczych, na płotach, studniach czy nawet budach dla psów. W Zalipiu znajduje się obecnie ok. 20 malowanych domów. Najbardziej znanym przykładem tej oryginalnej sztuki ludowej jest zagroda Felicji Curyłowej (obecnie filia Muzeum Okręgowego w Tarnowie),” utalentowanej zalipiańskiej malarki, której malarstwo znane było już w okresie międzywojennym.
kościół zbudowany został w 1765 r. a w 1909 r. kościół został przekształcony, przeorientowany i rozbudowany. Wyburzono wtedy prezbiterium, nawę zamieniono na prezbiterium, przedsionek na zakrystię a od wschodu dobudowano trójnawowy korpus. Kościół jest barokowy i neobarokowy, zbudowany z cegły z użyciem kamienia, otynkowany. Trójnawowy, bazylikowy, z prostokątnym prezbiterium, przy którym od północy kaplica, od południa przedsionek a od zachodu zakrystia. Neobarokowa fasada wschodnia zwieńczona jest trójkątnym szczytem z krzyżem. Nad prezbiterium i nawą główną dachy dwuspadowe, nad nawami bocznymi dachy pulpitowe. Nad korpusem neobarokowa wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Kaplica św. Trójcy nakryta kopułą na pendentywach z latarnią.
Dwór tzw. Owczarnia w Oleśnie wybudowano w trzeciej dekadzie XIX w. i był to budynek prostokątny, parterowy, dwutraktowy, z dwiema przybudówkami. Rozbudowa dworu nastąpiła w latach 1918-1920 i zyskał on wówczas od frontu masywny portyk wsparty na czterech kolumnach i filarach, nadbudowano piętro, na którym usytuowano od frontu ciąg pomieszczeń mieszkalnych. Przybudówkę od strony południowej przekształcono w klatkę schodową. Od północny dobudowano oficynę dworską, która połączona została z dworem drewnianą zadaszoną galerią. Kolejna przebudowa nastąpiła już po drugiej wojnie światowej. Przejęty dekretem o reformie rolnej budynek, stał się siedzibą administracji spółdzielni rolniczej; mieściły się tu także mieszkania pracowników oraz przejściowo internat. W tym czasie wyburzono galerię łączącą dwór z oficyną i na jej miejscu postawiono piętrowe skrzydło. W 1998 roku gmina Olesno przekazała obiekt spadkobiercy ostatniego właściciela, Janowi Konopce za symboliczną kwotę 5 tys. zł. Obecnie – odsprzedany – stanowi własność prywatną.
Do XIX w. to Breń stanowił centrum majątku ziemskiego. To tutaj w latach 1667–1786 znajdowała się jedna z głównych rodowych siedzib magnackiego rodu Czartoryskich. To właśnie za czasów Czartoryskich został założony w latach 1750-1760 na wzór wersalski, słynny geometryczny park breński o powierzchni 16 hektarów, uznawany za najpiękniejszy ogród w całej Galicji. Na terenie parku do czasów obecnych zachowały się oficyny i pawilony, będące teraz budynkami mieszkalnymi oraz dworek myśliwski. Niepielęgnowany przez blisko 50 lat park zatracił swój pierwotny układ geometryczny. Formowane pierwotnie elementy ogrodu przestały być czytelne. Pojawiły się liczne samosiewy zagęszczające układ parku. Dziś park nie spełnia funkcji rekreacyjnych, gdyż jego stan na to nie pozwala. Przyciąga jedynie spragnionych spokoju spacerowiczów.
Dworek w Brniu został wybudowany za czasów Jana Konopki pod koniec XIX w. w związku ze spaleniem się wcześniejszego pałacu. Dworek jest klasycystycznym, parterowo - piętrowym budynkiem założonym na planie mocno wydłużonego prostokąta. Fasadę zwróconą ku wschodowi poprzedza portyk wsparty na czterech, wzniesionych w wielkim porządku kolumnach. Budynek pokryty jest blachą. Elewacja budynku wykonana została w latach 1992 - 1994, gładkim tynkiem w kolorze beżowym. W 2008 roku Samorząd Powiatu Dąbrowskiego podjął inicjatywę dotyczącą utworzenia na terenie zespołu dworsko- parkowego w Brniu Regionalnego Centrum Polonii.
Skomentuj