Wzniesiona przez sekretarza króla Zygmunta Starego Willa Decjusza na Woli Justowskiej w Krakowie jest jednym z najpiękniejszych przykładów renesansowej architektury rezydencjonalnej w Polsce. Willa wzniesiona została w 1535 roku przez włoskich budowniczych i wzorowana była na posiadłościach z okolic Florencji i Rzymu. Od XVI do XIX wieku była domem, w którym mieszkały znamienite rodziny, takie jak: Decjuszowie, którzy byli pierwszymi właścicielami, a następnie m.in. Lubomirscy, Sanguszkowie, hrabiostwo Kuczkowscy czy księstwo Czartoryscy. W trakcie I wojny światowej urządzono w nim koszary wojskowe, podczas II urzędowała tam niemiecka policja. Po wojnie zamieniał się między innymi w oddział gruźliczy, a potem popadła w ruinę. Dziś odremontowana Willa Decjusza stanowi siedzibę Stowarzyszenia Willi Decjusza
Kopiec Józefa Piłsudskiego (Kopiec Niepodległości, Kopiec Wolności, Sowiniec, Mogiła Mogił) — największy z istniejących do dziś krakowskich kopców, usypany na szczycie Sowińca (najwyższego wzniesienia Pasma Sowińca) znajdującego się w Lesie Wolskim, w zachodniej części Krakowa na terenie dzielnicy Zwierzyniec.
Wymiary:
wysokość: ok. 35 m (393,6 m n.p.m.)
średnica podstawy: 111 m
objętość: 130 tysięcy m2
wysokość wzniesienia Sowiniec, na którym stoi: 358 m n.p.m.
Historia powstania Klasztoru oo. Kamedułów na Bielanach wiąże się z osobą Mikołaja Wolskiego, marszałka nadwornego koronnego, który w 1603 roku sprowadził kamedułów do podkrakowskiego Budzowa i postanowił ufundować im kościół. Miejsca - Srebrna Góra i wieś Bielany, zostały w 1604 roku zapisane na rzecz Zgromadzenia przez Sebastiana Lubomirskiego
W 1605 roku rozpoczęto prace budowlane. Najpierw wybudowano 20 domków zakonnych, a cztery lata później, w 1609 roku, nuncjusz papieski Franciszek Simoneta poświęcił miejsce przeznaczone na budowę świątyni. Kameduli osiedlili się tu już w kolejnym roku. Po katastrofie w 1617roku, kiedy to zawaliła się część kościoła, prace budowlane przejął nowy architekt, pochodzący z Włoch Andrzej Spezza. Świątynia pw. Wniebowzięcia NMP została poświęcona 14 września 1642 roku.
Do końca XIX wieku Kryspinów nosił niezbyt chlubną nazwę „Śmierdząca”, którą zawdzięczał rozciągającym się wokół grzęzawiskom i porośniętych trzciną bagnom, nad którymi unosiły się "śmierdzące" opary gnijących zielsk i chmary komarów. Swoją obecną nazwę przyjęła od jej właściciela - Kryspina Żeleńskiego. Znajdujący się w Kryspinowie pałac został zbudowany w XVIII wieku i gruntownie przebudowany w XIX w. Jest budowlą o charakterze neorenesansowym. Po 1945 roku majątek zostaje rozparcelowany pomiędzy miejscowych rolników, a w pałacu powstał Państwowy Dom Dziecka. W latach 50. należał do Gminnego, a potem Państwowego Ośrodka Maszynowego. W połowie lat 90. pałac powrócił do spadkobierców dawnych właścicieli.
Neogotycki pałac w Piekarach w formie willi włoskiej został zbudowany w latach 1857-65 według projektu Filipa Pokutyńskiego z fundacji Alfreda Milieskiego.
W tym miejscu znajdował sie dawniej kamieniołom, teraz nieczynny, oraz ciągle istniejąca sztolnia wykuta w skale o długości ponad 50 m.
Zbudowany z wapienia skalistego Okrążek jest częściowo przykryty lessem, w którym odnaleziono ślady człowieka prehistorycznego W znajdującej się tam jaskini odnaleziono m. in. narzędzia krzemienne i kości zwierząt plejstoceńskich.
W pierwszej ćwierci XX w. rodzina Biernatów wybudowała zespół dworski, który obejmuje dwór Biernatów (obecnie przedszkole), rządówkę, stajnię, spichlerz (obecnie ruiny) oraz resztki parku krajobrazowego z początków XX wieku o powierzchni 2,5 ha.
Murowana, ośmioboczna kaplica pod wezwaniem św. Wawrzyńca z połowy XVII w. (budowana przed 1687 r.) wybudowana została z fundacji księdza Wawrzyńca Kamerera jako kaplica grobowa Bractwa Różańcowego.
kościół gotycki z XV wieku - murowany, powiększony i przebudowany w XVIII wieku w stylu barokowym. Kościół trójnawowy, halowy, stanowiący przykład prowincjonalnej architektury barokowej na Ziemi Krakowskiej. Pozostałością po pierwotnym gotyckim założeniu jest prezbiterium z 1440 r. Wyposażenie wnętrza w większości barokowe i rokokowe
Dawny majątek folwarczny rodziny Kadłubowskich z Rybnej, obiekt murowany z XVIII w., remontowany i adaptowany na szkołę rolniczą w latach 1857-1860. Obecnie siedziba Zespołu Szkół Rolniczych.
Zespół dworski, drewniany z lat 1830-33, przebudowany ok. 1910 r,. dach 1987 r.; park krajobrazowy z początku XIX w.; obiekt nazywany "Matejkówką", wg przekazów należał do rodziny Jana Matejki; obecnie siedziba Stowarzyszenia Kobiet w Przegini
Narodowej
Założenie dworsko-parkowe w Rybnej powstało w XVII/XVIII wieku. Później dwór był wielokrotnie przebudowywany (druga połowa XIX wieku, lata 80. XX wieku). Dwór jest własnością rodziny Rostworowskich.
Pierwsze wzmianki o drewnianym kościele pw. św. Mikołaja pochodzą z 1325 roku. Parafia pw. Najświętszej Marii Panny erygowana w 1440 roku. Obecny, murowany kościół pw. św. Kazimierza zbudowany w latach 1821–1832, konsekrowany w 1832. Budynek wzniesiony na planie krzyża w tzw. stylu józefińskim, z jedną wieżą, orientowany, jednonawowy. Prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą
Fundatorem kościoła był Zygmunt Świerczowski w latach 1618–1625. Wkrótce z inicjatywy ówczesnego właściciela wsi Adama Świerczewskiego, miejscowy kościół był zborem kalwińskim. W kościele znajdują się marmurowe epitafia rodzin fundatorów Świerczowskich (Świerczewskich) i Kochańskich z portretami malowanymi na blasze z XVII w. – kilka z nich w różnych okresach zostało skradzionych.
Kościół jest na Małopolskiej Drodze św. Jakuba wpisanej na listę UNESCO.
Dwór wybudowany w latach 30-tych XX wieku ma charakter wolnostojącej willi, wybudowanej w tzw. „stylu dworkowym". Został założony na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, z niewielkim ryzalitem w północno-wschodnim narożniku elewacji tylnej. Murowany z cegły, na podmurówce z kamienia łamanego, tynkowany. Jednokondygnacyjny, podpiwniczony, z użytkowym poddaszem. Obecnie w dworku mieści się szkoła.
W 1743 roku na miejscu starego kościoła z 1408 r. zbudowano obecny kościół — barokowy, który podobnie jak XVIII-wieczna dzwonnica; stoi on na fundamentach dawnego zamku, którego początki sięgają XII wieku.
W 1885 r. Adolf i Czesława Schoenowie wybudowali swoją rezydencję, nazwaną wtedy "dolnym pałacykiem". Od 1918 roku majątki w Mydlnikach zaczął przejmować polski rząd, od którego odkupiło je ówczesne Studium Rolnicze UJ. Obecnie dawny dworek Schoenów, jak i budynki gospodarcze stanowią własność Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
Dworek pełni funkcję reprezentacyjną uczelni - znajdują się tu sale konferencyjne, kawiarnia i kilka pokojów gościnnych.
Skomentuj